Forcat ruse qëlluan me raketa në disa qytete ukrainase dhe zbarkuan trupat në bregun jugor të saj të enjten, menjëherë pasi presidenti rus Vladimir Putin autorizoi atë që ai e quajti një operacion special ushtarak në Ukrainën lindore.
Më poshtë është paraqitur një plan kohor i ngjarjeve kryesore në historinë politike të Ukrainës që kur ajo fitoi pavarësinë nga Moska në 1991.
1991: Leonid Kravshuk, udhëheqësi i republikës sovjetike të Ukrainës, shpall pavarësinë nga Moska. Në një referendum dhe zgjedhje presidenciale, ukrainasit miratojnë pavarësinë dhe zgjedhin presidentin Kravshuk.
1994: Leonid Kushma mund Kravshuk në zgjedhjet presidenciale të konsideruar kryesisht të lira dhe të drejta nga vëzhguesit.
1999: Kushma rizgjidhet në një votim të mbushur me parregullsi.
2004: Kandidati pro-rus Viktor Janukoviç shpallet president, por akuzat për manipulim të votave shkaktuan protesta në atë që njihet si Revolucioni Portokalli, duke detyruar një rivotim. Një ish-kryeministër properëndimor, Viktor Jushçenko, zgjidhet president.
2005: Jushçenko merr pushtetin me premtime për ta çuar Ukrainën jashtë orbitës së Kremlinit, drejt NATO-s dhe BE-së. Ai emëron ish-shefen e kompanisë energjetike Julia Tymoshenko si kryeministre, por pas luftimeve në kampin pro-perëndimor, ajo shkarkohet.
2008: NATO i premton Ukrainës se një ditë do t’i bashkohet aleancës.
2010: Janukoviç mposht Timoshenkon në zgjedhjet presidenciale. Rusia dhe Ukraina arrijnë një marrëveshje për çmimin e gazit në këmbim të zgjatjes së qirasë për marinën ruse në një port ukrainas të Detit të Zi.
2013: Qeveria e Janukoviçit pezullon bisedimet e tregtisë dhe asociimit me BE-në në nëntor dhe vendos të ringjallë lidhjet ekonomike me Moskën, duke shkaktuar muaj të tërë tubimesh masive në Kiev.
2014: Protestat, të përqendruara kryesisht rreth sheshit Maidan të Kievit, bëhen të dhunshme. Dhjetra protestues vriten.
Shkurt 2014: Parlamenti voton largimin e Janukoviçit, i cili ikën. Brenda pak ditësh, njerëz të armatosur sulmojnë parlamentin në rajonin ukrainas të Krimesë dhe ngrenë flamurin rus. Moska anekson territorin pas një referendumi të 16 marsit, i cili tregon mbështetje dërrmuese në Krime për bashkimin me Federatën Ruse.
Prill 2014: Separatistët pro-rusë në rajonin lindor të Donbasit shpallin pavarësinë. Luftimet shpërthejnë, të cilat kanë vazhduar në mënyrë sporadike deri në vitin 2022, pavarësisht armëpushimeve të shpeshta.
Maj 2014: Biznesmeni Petro Poroshenko fiton zgjedhjet presidenciale me një axhendë pro-perëndimore.
Korrik: 2014: Një raketë rrëzon avionin e pasagjerëve MH17 në rrugë nga Amsterdami në Kuala Lumpur, duke vrarë të gjithë 298 personat në bord. Hetuesit gjurmojnë armën e përdorur në Rusi, e cila mohon përfshirjen.
2017: Një marrëveshje asociimi midis Ukrainës dhe BE-së hap tregjet për tregtinë e lirë të mallrave dhe shërbimeve, dhe udhëtimin pa viza në BE për ukrainasit.
2019: Një kishë e re ortodokse ukrainase fiton njohjen zyrtare, duke zemëruar Kremlinin
Ish-aktori komik Volodimir Zelenski mposht Poroshenkon në zgjedhjet presidenciale të prillit me premtimet për të luftuar korrupsionin dhe për t’i dhënë fund luftës në Ukrainën lindore. Partia e tij “Shërbëtori i Popullit” fiton zgjedhjet parlamentare të korrikut.
Presidenti i SHBA Donald Trump i kërkon Zelenski në korrik të hetojë Xho Bajden, rivalin e tij në garën presidenciale të SHBA-së, dhe djalin e Bajden, Hanter, lidhur me marrëveshjet e mundshme të biznesit në Ukrainë. Thirrja çon në një përpjekje të dështuar për të fajësuar Trump.
Mars 2020: Ukraina hyn në bllokimin e saj të parë për të frenuar COVID-19.
Qershor 2020: Fondi Monetar Ndërkombëtar miraton një buxhet shpëtimi prej 5 miliardë dollarësh për të ndihmuar Ukrainën të shmangë falimentimin gjatë një recesioni të shkaktuar nga pandemia.
Janar 2021: Zelenski i bën thirrje Bidenit, tani president i SHBA-së, që ta lejojë Ukrainën të bashkohet me NATO-n.
Shkurt 2021: Qeveria e Zelenski vendos sanksione ndaj Viktor Medvedshuk, një lider i opozitës dhe aleati më i shquar i Kremlinit në Ukrainë.
Pranverë 2021: Rusia grumbullon trupa pranë kufijve të Ukrainës në ato që ajo thotë se janë stërvitje stërvitore.
Tetor 2021: Ukraina përdor një dron turk Bajraktar TB2 për herë të parë në Ukrainën lindore, duke zemëruar Rusinë.
Vjeshtë 2021: Rusia përsëri fillon të grumbullojë trupa pranë Ukrainës.
7 dhjetor 2021: Bajden paralajmëron Rusinë për sanksione ekonomike gjithëpërfshirëse perëndimore nëse pushton Ukrainën.
17 dhjetor: Rusia paraqet kërkesa të detajuara sigurie, duke përfshirë një garanci ligjërisht të detyrueshme që NATO do të heqë dorë nga çdo aktivitet ushtarak në Evropën Lindore dhe Ukrainë.
14 janar: Një sulm kibernetik që paralajmëron ukrainasit që “të kenë frikë dhe të presin më të keqen” godet faqet e internetit të qeverisë ukrainase.
17 janar: Forcat ruse fillojnë të mbërrijnë në Bjellorusi, në veri të Ukrainës, për stërvitje të përbashkëta.
24 janar: NATO vendos forcat në gatishmëri dhe përforcon Evropën Lindore me më shumë anije dhe avionë luftarakë.
26 janar: Uashingtoni paraqet një përgjigje me shkrim ndaj kërkesave të sigurisë së Rusisë, duke përsëritur një angazhim ndaj politikës së NATO-s “të dyerve të hapura” ndërsa ofron diskutime “pragmatike” për shqetësimet e Moskës.
28 janar: Presidenti Vladimir Putin thotë se kërkesat kryesore të sigurisë së Rusisë nuk janë adresuar.
2 shkurt: Shtetet e Bashkuara thonë se do të dërgojnë 3000 trupa shtesë në Poloni dhe Rumani për të ndihmuar në mbrojtjen e aleatëve të NATO-s në Evropën Lindore nga çdo përhapje e krizës.
4 shkurt: Putin, në Lojërat Olimpike Dimërore të Pekinit, fiton mbështetjen kineze për kërkesën e tij që Ukraina të mos lejohet të anëtarësohet në NATO.
7 shkurt: Presidenti francez Emmanuel Makron sheh disa shpresa për një zgjidhje diplomatike të krizës pas takimit me Putinin në Kremlin.
9 shkurt: Bajden thotë se “gjërat mund të ndryshojnë shpejt” pasi Departamenti i Shtetit i SHBA këshillon amerikanët në Ukrainë që të largohen menjëherë. Vende të tjera gjithashtu u bëjnë thirrje shtetasve të tyre të largohen.
14 shkurt: Zelenski u kërkon ukrainasve që të valojnë flamuj dhe të këndojnë himnin kombëtar në unison më 16 shkurt, një datë që disa media perëndimore thonë se Rusia mund të pushtojë.
15 shkurt: Rusia thotë se disa nga trupat e saj po kthehen në bazë pas stërvitjeve pranë Ukrainës dhe tallet me paralajmërimet perëndimore për një pushtim të afërt. Parlamenti rus i kërkon Putinit të njohë si të pavarura dy rajone separatiste të mbështetura nga Rusia në Ukrainën lindore.
18 Shkurt: Ambasadori i SHBA-së në Organizatën për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë, Mishel Karpenter thotë se Rusia ka të ngjarë të grumbullojë 169,000-190,000 personel brenda dhe afër Ukrainës.
19 shkurt: Forcat strategjike bërthamore të Rusisë zhvillojnë stërvitje të mbikëqyrura nga Putin.
21 shkurt: Makron thotë se Bajden dhe Putin kanë rënë dakord në parim për një samit mbi Ukrainën.
Në një fjalim televiziv, Putin thotë se Ukraina është një pjesë integrale e historisë ruse, nuk ka pasur kurrë një histori të shtetësisë së vërtetë, është e menaxhuar nga fuqitë e huaja dhe ka një regjim kukull. Putin nënshkruan marrëveshje për të njohur rajonet e shkëputura në Ukrainën lindore si të pavarura dhe për të urdhëruar trupat ruse atje.
22 shkurt: SHBA, Britania e Madhe dhe aleatët e tyre vendosin sanksione ndaj anëtarëve të parlamentit rus, bankave dhe aseteve të tjera. Gjermania ndalon certifikimin përfundimtar të gazsjellësit Nord Stream 2 që ishte ende në pritje të miratimit.
Putin, në një fjalim televiziv, kërkon çmilitarizimin e Ukrainës dhe thotë se marrëveshja e paqes e Minskut mbi republikat separatiste nuk ekziston më, duke fajësuar Kievin për vrasjen e marrëveshjes.
23 shkurt: Udhëheqësit separatistë të mbështetur nga Rusia i kërkojnë Rusisë ndihmë në zmbrapsjen e agresionit nga ushtria ukrainase.
24 shkurt: Presidenti rus Putin autorizon “operacione speciale ushtarake” në Ukrainën lindore dhe u kërkon forcave ukrainase të dorëzojnë armët në një fjalim televiziv. Forcat ruse fillojnë sulmet me raketa dhe artileri mbi forcat dhe bazat ajrore ukrainase, duke goditur zonat në qytetet kryesore.
